Witamina D, wapń, żelazo i jod to składniki kluczowe dla rozwoju Twojego dziecka. Wiesz, w jakich produktach ich szukać?

04 listopada 2022

Kiedy Twoje dziecko zdmuchnie pierwszą świeczkę z urodzinowego tortu, może wydawać się już takie „dorosłe”. Jest zaciekawione otaczającym je światem, coraz chętniej próbuje nowych smaków i zagląda do talerza rodziców. Jednak nie wszystko to, co jedzą dorośli, jest odpowiednie dla wciąż dojrzewającego układu pokarmowego roczniaka. Małe dziecko potrzebuje więcej witamin i składników odżywczych, np. witaminy D, wapnia czy żelaza, niż osoba dorosła[1], a tych dostarczyć może mu jedynie prawidłowo zbilansowana dieta. Jakie produkty powinny znaleźć się na talerzu malucha? Podpowiadamy!

Dieta ważna dla prawidłowego rozwoju

Po 1. roku życia organizm dziecka wciąż intensywnie się rozwija. Maluch jest bardzo aktywny – chętnie poznaje świat, bawi się i zdobywa nowe umiejętności. I choć rodzice każdego dnia zauważają zmiany zachodzące w zachowaniu dziecka, które staje się coraz bardziej samodzielne, muszą pamiętać, że jeszcze długo nie będzie ono dorosłe. Jego potrzeby żywieniowe są inne i znacznie większe niż starszych członków rodziny, dlatego nawet jeśli maluch wykazuje duże zainteresowanie tym, co jedzą rodzice, to jeszcze nie czas na posiłki z „dorosłego” stołu.

Dlaczego dieta mamy i taty może nie być odpowiednia dla małego dziecka? Jak wynika z badań[2], jadłospis dorosłego mieszkańca Polski zawiera zbyt mało warzyw, owoców, kasz, ryb, mleka i jego przetworów, a za dużo soli, cukru czy słodzonych napojów, których w codziennym menu małego dziecka należy unikać. Dodatkowo menu dorosłych zazwyczaj jest też bardziej ciężkostrawne[3]. Jak więc ułożyć dietę dla dziecka, aby dostarczała jego organizmowi wszystkie niezbędne witaminy i składniki odżywcze?

Talerz pełen dobra

Pomocny w komponowaniu jadłospisu, który dostarczy dziecku ważne składniki odżywcze, może być modelowy talerz żywieniowy. Został opracowany przez ekspertów z Instytutu Matki i Dziecka – wskazuje orientacyjną liczbę oraz wielkość porcji, z uwzględnieniem różnych produktów spożywczych, które roczniak powinien spożywać w ciągu dnia.

Zgodnie z tymi rekomendacjami dziecko każdego dnia powinno otrzymywać:

5 porcji produktów zbożowych i warzyw,
4 porcje owoców,
od 1 do 2 porcji mięsa, ryb, jajek oraz tłuszczów.

Ponadto w codziennym jadłospisie malucha powinno znaleźć się miejsce na 3 porcje mleka i produktów mlecznych, które są głównym źródłem wapnia. Eksperci podkreślają, że wiele dzieci w wieku 1-3 lat nie otrzymuje wraz z dietą wystarczającej ilości kluczowych witamin i składników odżywczych, takich jak np. witamina D czy jod[4].

To ważne!

Dziecko, które ukończyło 1. rok życia – potrzebuje nawet do 6 razy więcej pewnych składników odżywczych niż starsi członkowie rodziny (w przeliczeniu na kilogram masy ciała). To 6 razy więcej witaminy D i 4 razy więcej wapnia, jodu oraz żelaza, a także 3 razy więcej witamin A i C[5].

Dostarczenie młodemu organizmowi tak wielu ważnych mikro- i makroelementów jest więc wyjątkowo ważnym, a jednocześnie wymagającym zadaniem dla rodziców.

W jakich produktach szukać witamin i składników mineralnych?

Wapń

Wapń jest materiałem budulcowym kości i zębów, więc jest niezbędny do prawidłowego wzrostu i rozwoju niemowląt oraz małych dzieci[6]. Jednak jak pokazują wyniki badań, w Polsce niedobory wapnia w diecie występują aż u 42% dzieci po 1. roku życia[7]. Najbogatszym źródłem dobrze przyswajalnego wapnia są mleko i produkty mleczne. Przyswajanie wapnia z produktów roślinnych jest mniejsze ze względu na obecność związków, które utrudniają jego wchłanianie. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby dziecko każdego dnia spożywało porcję produktów mlecznych, np. kefiru, jogurtu naturalnego czy sera białego lub żółtego i dwie porcje mleka[8]. Może to być nadal mleko mamy. Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zalecają kontynuowanie karmienia piersią dziecka po 1. roku życia. Pokarm mamy może być elementem codziennej diety malucha nawet do jego 2. roku życia lub dłużej – tak długo, jak będzie chciała tego mama i dziecko[9].

Witamina D

„Słoneczna witamina”, czyli witamina D, pełni w organizmie dziecka wiele istotnych funkcji. Jest niezbędna w procesach transportu wapnia, dlatego wpływa na proces wzrostu i budowy kości oraz wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego[10]. Nawet 94% dzieci po 1. urodzinach otrzymuje zbyt małą ilość witaminy D[11]. Jak temu zapobiec? Warto podawać dziecku m.in. ryby (np. makrelę atlantycką i łososia) czy żółtko jaja. Dodatkowo w porozumieniu z lekarzem pediatrą należy suplementować witaminę D, zależnie od dobowej ilości przyjętej z pokarmem[12].

Żelazo

Ten składnik pełni bardzo ważną rolę w rozwoju funkcji poznawczych. Bierze też udział w procesie tworzenia czerwonych krwinek[13]. Odpowiedni poziom żelaza w diecie może również wspierać układ odpornościowy[14]. Najwięcej żelaza znajduje się w produktach mięsnych, ale jego bogatym źródłem są również produkty roślinne, np. natka pietruszki, szpinak, jarmuż oraz suche nasiona roślin strączkowych. Dodatkowo dużą zawartością żelaza cechują się też jaja i ciemne pieczywo.

Jod

To kolejny ważny składnik, którego nie może zabraknąć w codziennym menu dziecka. Jod jest niezbędnym składnikiem potrzebnym do wytwarzania hormonów tarczycy. Bierze również udział w procesach przemiany materii i jest niezbędny do utrzymania prawidłowej temperatury ciała[15]. Można go znaleźć w żywności pochodzenia morskiego, czyli w rybach morskich (np. dorsz, halibut), a poza tym w mleku i produktach mlecznych oraz jajach.

Witaminy C i A

Te dwie witaminy pełnią w organizmie małego dziecka wiele funkcji. Witamina A jest niezbędna w procesie widzenia, a witamina C jest antyoksydantem oraz wspiera prawidłowe działanie układu odpornościowego. Wpływa również na zwiększenie przyswajania żelaza i wapnia[16]. Źródłem witaminy A są zarówno produkty pochodzenia zwierzęcego, np. jaja, masło, sery, jak i produkty pochodzenia roślinnego, które występują w postaci prowitamin A, głównie beta-karotenu, np. marchew, papryka, brokuły, jarmuż, szpinak i natka pietruszki, a także owoce (morele, brzoskwinie, mango, pomarańcze). Witaminę C zaś można znaleźć w świeżych warzywach, takich jak czerwona papryka, warzywa kapustne, natka pietruszki oraz owocach, np. kiwi, owocach jagodowych i cytrusowych.

Odżywcza formuła wsparciem w żywieniu dziecka

Pomocna w uzupełnianiu codziennej diety dziecka w ważne składniki mineralne i witaminy może być odżywcza formuła na bazie mleka (dawniej mleko modyfikowane dla dziecka po 1. roku życia). Badania dowodzą, że dzieci w 2. roku życia, którym podawane są takie produkty, otrzymują więcej składników odżywczych, w tym witaminy D, żelaza i jodu, niż te, które rzadziej spożywają produkty na bazie mleka stworzone z myślą o małych dzieciach[17]. Już 2 kubki po 200 ml dziennie Bebiko Junior 3 NUTRIflor Expert pomagają pokryć zapotrzebowanie rocznego dziecka na ważne składniki odżywcze, w tym m.in. 71% zalecanego zapotrzebowania na wapń i jod[18]. Formuła Bebiko Junior 3 NUTRIflor Expert zawiera również witaminy A, C i D dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego oraz kwas ALA dla wsparcia prawidłowego rozwoju mózgu i tkanki nerwowej (przy spożyciu porcji 200 ml)[19]. W porównaniu do mleka krowiego 2% produkt ten zawiera aż 17 razy więcej witaminy C i 163 razy więcej witaminy D.

Pomocny e-book

Jeśli szukasz wartościowej wiedzy i inspiracji do przygotowywania codziennych posiłków dla dziecka, możesz je znaleźć w najnowszym e-booku „Pysznie i wartościowo. Poznaj tajniki żywienia rocznego dziecka”, który możesz bezpłatnie pobrać ze strony www.BebiKlub.pl. Znajdziesz tam nie tylko ciekawe informacje, ale także przykładowe przepisy i jadłospisy, które z pewnością spodobają się roczniakowi. Smacznego!

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

[1] W przeliczeniu na kg masy ciała zgodnie z: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M. Jarosz i in. NIZP-PZH, 2020.

[2] https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_106_19.PDF

[3] https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_106_19.PDF

[4] Komentarz do artykułu: Stosowanie mleka modyfikowanego dla młodszych dzieci, oprac. prof. Piotr Socha, STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA, 2022/T19.

[5] W przeliczeniu na kg masy ciała zgodnie z: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M. Jarosz i in. NIZP-PZH, 2020.

[6] Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia. Praktyczne zastosowanie norm i zaleceń żywieniowych pod red. H. Weker i wsp. Instytut Matki i Dziecka, 2020.

[7] Weker H. i wsp. Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 5 do 36 miesiąca życia - badania ogólnopolskie 2016 rok, Instytut Matki i Dziecka, 2017.

[8] Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia. Praktyczne zastosowanie norm i zaleceń żywieniowych pod red. H. Weker i wsp. Instytut Matki i Dziecka, 2020.

[9] World Health Organization, Infant and young child feeding, 2009.

[10] Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M. Jarosz i in. NIZP-PZH, 2020.

[11] Raport z badania: Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok, Weker H., Socha P., wsp., Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.

[12] Rusińska A., Płudowski P. i wsp. Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – Nowelizacja 2018 r., Postępy Neonatologii 2018;24(1).

[13] Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, pod red. M. Jarosza, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewskiej, NIZP-PZH, Warszawa 2020.

[14] Kościej i wsp. Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci. Probl. Hig. Epidemiol. 2017, 98 (2): 110-117.

[15] Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, pod red. M. Jarosza, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewskiej, NIZP-PZH, Warszawa 2020.

[16] Tamże.

[17] Komentarz do artykułu Stosowanie mleka modyfikowanego dla młodszych dzieci, oprac. prof. Piotr Socha, STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA, 2022/T19.[18] Bebiko Junior 3 NUTRIflor Expert, jak wszystkie inne odżywcze formuły na bazie mleka, wzbogacone jest w witaminy i składniki mineralne dla małych dzieci po 1. roku życia – zawiera m. in. wapń, żelazo, jod oraz witaminę D.[19] Tak jak inne podobne produkty na bazie mleka po 1. roku życia.

[18] Bebiko Junior 3 NUTRIflor Expert, jak wszystkie inne odżywcze formuły na bazie mleka, wzbogacone jest w witaminy i składniki mineralne dla małych dzieci po 1. roku życia – zawiera m. in. wapń, żelazo, jod oraz witaminę D.

[19] Tak jak inne podobne produkty na bazie mleka po 1. roku życia.