Dziecko po 1. roku życia wciąż intensywnie się rozwija i rośnie. Coraz stabilniej chodzi, potrafi brać aktywny udział w zabawie, doskonali umiejętności manualne, zaczyna również lepiej się komunikować z otoczeniem i jest bardzo ciekawe świata. Kolejny rok jego życia to dalszy etap rozwoju organizmu, dlatego jego zapotrzebowanie na składniki odżywcze jest bardzo duże. Rodzice, chcąc jak najlepiej zatroszczyć się o juniora, powinni wiedzieć, jakie składniki są istotne dla organizmu po 1. roku życia i na co warto zwracać uwagę przy komponowaniu jego jadłospisu.
lek. med. Izabela Migalska-Łyczko, pediatra, ekspert bebiklub.pl
Intensywny czas dla organizmu małego dziecka
W 2. roku życia dziecko przybierze na masie ciała około 2-3 kg – przekroczy swoją masę urodzeniową aż czterokrotnie! Prawidłowa, bogata w składniki odżywcze dieta w tym czasie ma wpływ na wzrastanie i rozwój fizyczny dziecka. Zbilansowane menu wpływa również na jego stan psychoemocjonalny. Warto pamiętać, że sposób żywienia w okresie 1000 pierwszych dni życia, który trwa również po 1. roku, może determinować ryzyko pojawienia się niektórych chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, choroby układu sercowo-naczyniowego czy osteoporoza. Właśnie dlatego niezwykle istotne jest, aby w okresie dzieciństwa nie popełnić błędów żywieniowych, które mogą mieć poważne konsekwencje w przyszłości.
Jak w takim razie właściwie żywić juniora?
Karmienie piersią jest optymalnym sposobem żywienia dziecka w pierwszym półroczu jego życia – zgodnie z zaleceniami ekspertów w tym czasie niemowlę powinno być karmione wyłącznie mlekiem matki. W kolejnych 6 miesiącach maluch potrzebuje już rozszerzenia diety przy jednoczesnym kontynuowaniu karmienia piersią. Dobrze zbilansowane menu dziecka po 1. roku życia musi zawierać wszystkie składniki niezbędne do jego intensywnego rozwoju. Najważniejsza w kształtowaniu prawidłowych postaw żywieniowych najmłodszych jest rola rodziców. To rodzic decyduje o tym, co dziecko zje, ale dziecko decyduje czy zje i ile zje.
Kluczowe składniki dla juniora
Pomimo iż zapotrzebowanie dobowe dziecka na energię zmniejsza się w porównaniu z pierwszym rokiem życia, to aby je pokryć, konieczne jest dostarczanie juniorowi 3 posiłków głównych (śniadanie, obiad i kolacja) i 1-2 uzupełniających (czyli drugie śniadanie i podwieczorek) każdego dnia. Podstawowym źródłem energii dla młodego organizmu pozostają węglowodany. Tłuszcze dostarczają 30-40% energii i są materiałem zapasowym. Białka służą do budowy i odbudowy tkanek. Z makroelementów bardzo ważną rolę pełni wapń, który w 99% zgromadzony jest w kościach i zębach. Żeby wapń mógł być wbudowywany w tkanki, konieczna jest obecność witaminy D3. Zapotrzebowanie dobowe na tę witaminę wynosi 600 jednostek. W przeliczeniu na kilogram masy ciała dziecko potrzebuje aż 6 razy więcej witaminy D3 i 4 razy więcej wapnia w stosunku do osób dorosłych. Innym makroelementem koniecznym dla prawidłowego rozwoju dziecka jest żelazo, na które zapotrzebowanie jest również 4 razy większe niż u osób dorosłych. Jego niedobór może być przyczyną anemii, która powodując senność i trudności z koncentracją, wpływa na zaburzenia funkcji poznawczych dziecka. Jod wchodzący w skład hormonów tarczycy oddziałuje na rozwój psychiczny i intelektualny. Wśród witamin należy podkreślić rolę witaminy A niezbędnej w procesie widzenia, wpływającej na skórę, paznokcie oraz układ immunologiczny. Nieoceniona jest także rola witaminy C, wpływającej na przyswajanie żelaza i wapnia. Jej niedobór może powodować pogorszenie apetytu, szybsze męczenie, zmniejszenie wydolności fizycznej oraz większą podatność na zakażenia.
Dieta ma ogromne znaczenie!
Roczne dziecko ma wciąż szczególne potrzeby żywieniowe. Dobrze zbilansowana dieta w okresie 1000 pierwszych dni życia jest szczególnie ważna ze względu na najbardziej intensywny rozwój młodego organizmu. W jadłospisie dziecka po 1. roku życia powinny znaleźć się różne rodzaje warzyw, owoców, różne gatunki mięsa, ryby, jaja, produkty zbożowe, tłuszcze roślinne i zwierzęce. Chociaż jego dieta jest już bardzo urozmaicona, to nadal ogromną rolę pełni mleko i jego przetwory. Zaleca się karmienie piersią nawet do 2. roku życia dziecka lub dłużej przy jednoczesnym rozszerzaniu diety. Lecz gdy dziecko nie ssie już z piersi, wówczas zaleca się spożywanie dwóch szklanek mleka (w tym mleka modyfikowanego) i jednego innego produktu mlecznego, wpływających na prawidłowy rozwój układu kostno-stawowego. Ze względu na odpowiedni skład i proporcje składników mleko modyfikowane pomaga pokryć zapotrzebowanie małego dziecka na istotne składniki odżywcze. Makro- i mikroelementy obecne w mleku modyfikowanym pozwalają uniknąć ich niedoborów w dynamicznie rozwijającym się organizmie dziecka. Jednocześnie zbyt wczesne wprowadzenie do diety mleka krowiego może powodować spożywanie większych ilości białka i nasyconych kwasów tłuszczowych. Badania naukowe[1] sugerują, że nadmierne spożycie białka w pierwszych latach życia wiąże się ze zwiększonym ryzykiem otyłości w przyszłości. Warto jeszcze raz podkreślić, że odpowiednie żywienie dziecka ma wpływ na jego prawidłowy rozwój, chęć do poznawania świata i zdobywania nowych umiejętności.
[1] Koletzko B, von Kries R, Closa R i wsp. "Lower protein infant formula is associated with lower weight up to age 2y: a randomized clinical trial" Am J Clin Nutr 2009, 89, 1836-1845.
