Problemy przy karmieniu piersią – ulewanie niemowląt

30 sierpnia 2018

Podczas karmienia piersią często pojawią się różnego rodzaju trudności, które mogą zakłócić ten wyjątkowy okres. Dziecko może mieć np. skłonność do nadmiernych ulewań. Należy wtedy pamiętać, że zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego są powszechną przypadłością, najczęściej dotykającą niemowlęta do około 3.-4. miesiąca życia. Jeśli jednak dziecko ulewa zbyt często i nie przybiera prawidłowo na masie ciała, rodzice powinni jak najszybciej skontaktować się lekarzem, aby otrzymać praktyczne porady, jak należy postępować w takiej sytuacji.

Monika Łuszczyńska, położna, ekspert bebiprogram.pl

Karmienie piersią – niezastąpiony sposób żywienia niemowlęcia

Najlepszym pokarmem dla niemowlęcia jest mleko mamy. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia, a następnie jego kontynuację nawet do 2. roku życia lub dłużej, przy jednoczesnym rozszerzaniu diety dziecka. Obserwacje epidemiologiczne i badania kliniczne dowodzą, że u dzieci karmionych piersią występuje istotnie mniejsze ryzyko chorób infekcyjnych, szczególnie zakażeń układu pokarmowego i oddechowego. Coraz więcej wiadomo o roli pokarmu kobiecego, nie tylko w biernej obronie przeciw infekcyjnej, ale także w aktywnej stymulacji dojrzewania układu immunologicznego dziecka.

Częsta dolegliwość wśród niemowląt – ulewania

Wielu rodziców obserwuje u niemowląt – po jedzeniu czy między posiłkami – ulewanie pokarmu. Należy pamiętać, że najczęściej związane jest to z niedojrzałością układu pokarmowego. Krótki przełyk o małej pojemności i nie w pełni jeszcze rozwinięty mięsień dolnego zwieracza przełyku powodują przemieszczanie się połkniętego pokarmu z żołądka do przełyku i jego ulanie – jest to tzw. refluks żołądkowo-przełykowy[1]. Epizody ulewania mogą się nasilać , gdy niemowlę w czasie karmienia połyka nadmierną ilość powietrza lub zje zbyt szybko dużą ilość pokarmu.

[1] Med. Prakt. Pediatr. 1/2002, s. 81–87 oraz 3/2002, s. 37–75.

Różnice między ulewaniami a wymiotami

Wielu rodziców myli ulewania z wymiotami, dlatego warto zaznaczyć, że ulewanie to powolne wypływanie pokarmu z ust, bez wysiłku ze strony dziecka, a wymioty to gwałtowne wydalenie treści żołądkowej przez usta z zaangażowaniem siły mięśni malucha[2]. Fizjologiczne zaburzenia przewodu pokarmowego często występują u dzieci, zwłaszcza najmłodszych. Przykładowo problem z ulewaniem stwierdza się nawet u 67% niemowląt w wieku do 4. miesiąca życia[3]. Lekarz może rozpoznać tzw. fizjologiczne ulewanie u zdrowych niemowląt w wieku pomiędzy 3. tygodniem a 12. miesiącem życia, jeśli dolegliwość pojawia się 2 i więcej razy dziennie przez 3 tygodnie lub dłużej oraz jeśli lekarz zdiagnozuje m.in. brak incydentów zachłystowych, bezdechów czy zaburzeń rozwoju.

[2] Med. Prakt. Pediatr. 1/2007, s. 29–42.
[3] Vandenplas Y, Rudolph CD, Di Lorenzo C i wsp. Pediatric gastroesophageal reflux clinical practice guidelines: joint recommendations of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (NASPGHAN) and the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN). J Pediatr Gastroenterol Nutr 2009;49:498-547.

Jak złagodzić ulewania – praktyczne porady

Większość dzieci z ulewaniami niemowlęcymi w ogóle nie wymaga leczenia, a naturalny przebieg zaburzenia polega na samoistnej poprawie zaczynającej się zwykle od 6. miesiąca życia, prowadzącej do całkowitego ustąpienia objawów do wieku 12-15 miesięcy u ponad 90% dzieci[4]. W przypadku konieczności wdrożenia postępowania specjalistycznego zalecane są przede wszystkim: dbanie o odpowiednie ułożenie dziecka oraz postępowanie dietetyczne – preparaty zagęszczające lub antyrefluksowe mieszanki modyfikowane[5]. O wdrożeniu takiego postępowania, po zbadaniu malucha i przeprowadzeniu dokładnego wywiadu, zawsze decyduje lekarz.

[4] Benninga MA, Nurko S, Faure C i wsp. Childhood Functional Gastrointestinal Disorders: Neonate/Toddler. Gastroenterology 2016;150:1443-1455.
[5] Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. The effect of thickened-feed interventions on gastroesophageal reflux in infants: systematic review and meta-analysis of randomized, controlled trials. Pediatrics 2008;122:1268- 1277.

W przypadku zdrowych, prawidłowo rozwijających się niemowląt, u których obserwowane jest ulewanie o charakterze fizjologicznym, warto pamiętać o kilku zasadach postępowania w trakcie karmienia i po jego zakończeniu:

Ulewanie można ograniczyć poprzez właściwe karmienie, polegające przede wszystkim na karmieniu, gdy niemowlę jest spokojne (nie należy karmić, gdy niemowlę płacze lub jest rozdrażnione) i unikaniu obfitych posiłków.
Zaleca się karmienie w mniejszych porcjach, a częściej. Należy zwrócić uwagę na układanie malucha. Ważne, aby przez około godzinę po jedzeniu unikać sadzania dziecka np. w foteliku samochodowym.
Należy również pamiętać o właściwym odbijaniu powietrza, które dziecko połknęło podczas jedzenia. Jeśli mama karmi niemowlę odciągniętym mlekiem z piersi, powinna pamiętać o dostosowaniu smoczka do butelki (odpowiedni kształt i liczba otworów dostosowana do siły ssania).
Przy karmieniu butelką należy ją odpowiednio trzymać, tak by dziecko nie ssało powietrza ze smoczka.
Powszechnie praktykowane układanie niemowląt na plecach z uniesioną głową i tułowiem pod kątem 30° jest nieskuteczne, a wręcz może nasilić ulewanie ze względu na ucisk na brzuch wynikający ze zgięcia tułowia[6].

[6] Corvaglia L., Rotatori R., Ferlini M. i wsp.: The effect of body positioning on gastroesophageal reflux in premature infants: evaluation by combined impedance and pH monitoring. J. Pediatr., 2007; 151: 591–596, van Wijk M.P., Benninga M.A., Dent J. i wsp.: Effect of body position changes on postprandial gastroesophageal reflux and gastric emptying in the healthy premature neonate. J. Pediatr., 2007; 151: 585–590.

Jeśli cokolwiek zaniepokoi rodziców dziecka, które ulewa, np. nasilenie się objawów ulewania, wymioty z domieszką krwi czy nadmierna płaczliwości malucha, powinno to być powodem wizyty z dzieckiem u pediatry lub gastrologa dziecięcego, który zbada dziecko i wdroży dalszą diagnostykę lub leczenie.

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

Biuro prasowe Nutricia

22 546 11 00